Dt.Öznur Özkan Öztürk 2022-06-10
Diş Protezi Nedir?
Bir veya daha fazla diş eksikliğinde bozulan çiğneme fonksiyonunu, estetiği, konuşma becerisini tekrar sağlamak amacıyla kişiye özel olarak yapılan apareylerdir.
Ağzımızda eksik dişlerimiz olduğunda:
• Çiğneme fonksiyonumuzu etkin olarak sağlayamadığımız için hem yediklerimizden tad alamayız hem de sindirim problemlerimiz başlar.
• Estetik görünümümüzün bozulmasına neden olduğu için kişinin özgüveninin ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olur.
• Konuşma sırasında bazı kelimelerin telaffuzunun değişmesine ve konuşmanın bozulmasına neden olur.
• Boşluğun yanındaki ve karşısındaki dişler boşluğa doğru devrilme ve uzama hareketi yapar. Bu durum boşluğa komşu olan dişlerin de erken kaybedilmesine neden olur.
• Eksik dişlere komşu olan yumuşak dokularda boşluğa doğru çökme yapar bu nedenle hem dış görünümümüzde yanaklarımızda veya dudaklarımızda çökme olur hemde çöken yumuşak dokular mevcut dişlerin arasına sıkışarak yanak dudak ısırma durumu görülür.
Diş protezleri genel olarak ikiye ayrılır:
• Sabit diş protezi
• Hareketli diş protezi
Sabit diş protezi mevcut olan diş eksikliklerini veya diş problemlerinin tedavisinde kullanılan hastanın takıp çıkarmasına gerek kalmayan ağzımızdaki dişlerimize veya implantlara yapıştırılarak yapılan protezlerdir. Sabit protezler kendi içlerinde kuron ve köprü protezi olarak ikiye ayrılırken bunlarda yapıldıkları malzemeye göre; full metal sabit protezler, metal destekli porselen protezler ve full seramik protezler olmak üzere üçe ayrılırlar.
Hareketli diş protezleri takıp çıkartılabilen ağızda sabit olarak kalmayan protez çeşitleridir. Hareketli protezler :
•Tam protezler
•Bölümlü protezler
•İmmediat (geçici) protezler
•Overdentures (diş veya implant üstü) protezler olmak üzere dörde ayrılırlar.
Bu protezlerden kısaca bahsedelim.
KURON: Madde kaybının fazla olduğu dişte dişi korumak ve dişin ömrünü uzatmak amacıyla dişin küçültülüp kaplanması işlemidir.
KÖPRÜ: Bir veya daha fazla diş kaybının olduğu durumlarda yandaki dişleri küçültüp birbirine bağlayarak yapılan protez çeşididir.
FULL METAL SABİT PROTEZLER: Eskiden aktif olarak yapılan kaplama çeşididir. Günümüzde seramik kaplamaların fonksiyon, dayanıklılık ve estetik anlamda beklentileri daha iyi karşılaması ile birlikte aktif olarak yapılmamaktadır.
METAL DESTEKLİ PORSELEN PROTEZLER: Alt yapısında metal malzeme kullanılıp üst yapısında porselen kullanılarak yapılır. Full metal porselenlerin estetik beklentileri karşılamamasına alternatif olarak yapılmasına başlanmıştır. Fonksiyon ve estetik olarak beklentileri karşılaması ve fiyat olarak seramik kaplamalara göre daha uygun olması nedeniyle günümüzde aktif olarak yapılan kaplama çeşitlerindendir.
FULL SERAMİK PROTEZLER: Estetik beklentilerin artması üzerine metal destekli porselen kaplamalardan daha estetik görünüm sağlayan full seramik kaplamalar üretilmiştir. Gelişen teknoloji ile seramiklerin kırılma ve aşınma karşısındaki dirençleri artırılarak metal destekli porselen kaplamalar kadar dayanıklı ancak onlardan çok daha estetik görünüm sağlarlar. Metal destekli protezler ışığı geçirmezler dolayısıyla estetik beklentiyi yeterince karşılamazlar. Full seramik protezler ışığı geçirdiği için çok daha estetik görünürler. Full seramik protezlerin avantajları:
• Işığı geçirme özelliklerinden dolayı doğala en yakın estetik görünümü sağlarlar.
• Alt yapısında metal olmadığı için metal destekli porselen kaplamaların neden olabileceği dişetine yakın kısımdaki mor renklenmeyi bu kaplamalarda görmeyiz.
• Metallere karşı gelişen alerji durumu full seramik kaplamalarda olmaz.
• Dişeti çekilmesi varlığında da metal destekli kaplamalara göre daha estetik görünür.
Hastanın kalan dişlerinin sayısı ve konumu sabit protez için yeterli değilse hareketli protez tedavisi düşünülür. Ancak implant teknolojisinin yıllardır hayatımızda olması diş sayısının yetersiz olduğu hatta hiç dişe sahip olmayan hastalarda bile sabit diş protezi yapılmasına olanak tanır.
TAM PROTEZLER: Çenesindeki tüm dişleri kaybetmiş hastalara yapılan protez çeşididir. Akrilik veya akrilik porselen kombinasyonu olarak yapılabilir. Yapılan tam protezler büyük bir hacme sahip olduğu için ilk etapta alışma problemi olması gayet doğaldır. 4-6 hafta içinde vuruklar alınarak hastanın dokularının da proteze uyum sağlamasıyla alışma süreci başlar. Gelişen teknoloji ile birlikte tüm dişlerini kaybetmiş hastaların tek tedavi seçeneği olmaktan çıkmıştır. İmplant destekli protezler tam protezlere göre konforu fazlasıyla artırır.
BÖLÜMLÜ PROTEZLER: Çenesinde diş kaybı olan ancak eksik dişlerin ağızdaki yeri ve önemine bağlı olarak sabit protez yapılamayan hastalara ağızdaki mevcut dişlerden destek alarak yapılan protez çeşididir. Metal ve akrilik malzemelerinin birlikte kullanılmasıyla yapılır. Kancalı protezler olarak da bilinir. Kanca olmasını istemeyen hastalarda protez tutuculuğunun kanca ile değil destek dişe kaplama ve hassas tutucu yapılmasıyla hassas bağlantılı protezler yapılabilir.
İMMEDİAT( GEÇİCİ PROTEZLER): Diş yapım süresince gerçek protezler yapılana kadar olan bekleme süresinde hastanın dişsiz kalmaması amacıyla yapılan protezlerdir.
OVERDENTURE PROTEZLER: Bu protezler ağızdaki dişlerden veya implantlardan destek alınarak yapılan hareketli protezlerdir. Hiç dişi olmayan hastalarda yapılan implantlar diş kökü görevi görerek yapılan protezin menunyetini fazlasıyla artırır.
Genel olarak sabit proteze alışma süresi hareketli proteze alışma süresinden oldukça kısadır. Hareketli protezlerin yumuşak dokular üzerine oturması ve hareket etmesi nedeniyle yapımında ne kadar özen gösterilirse gösterilsin vuruk yapması gayet doğal bir durumdur. Kontrol seanslarında vurukların alınması proteze alışma süresini kısaltır.